Andrzej Kopiczyński niejednokrotnie mówił w wywiadach o przekleństwie serialu, z którego jest najbardziej znany. Nigdy jednak występu w "Czterdziestolatku" nie żałował Serial był jak na swoje czasy bardzo odważny, naśmiewał się z absurdów peerelowskiej rzeczywistości. Kreował także mody, począwszy od fryzur, poprzez stroje i makijaż, na… łuku Karwowskiego kończąc Mimo wszystko, po odniesieniu sukcesu w serialu Gruzy Andrzeja Kopiczyńskiego mogliśmy zobaczyć także w takich filmach, jak "Znachor" i "Ogniem i mieczem" Jerzego Hoffmana czy "Korczak" Andrzeja Wajdy Prywatnie pan Andrzej uchodził za osobę niezwykle zaradną – zbudował kilka łódek, potrafi świetnie gotować, był niezłym stolarzem, znał się na elektryce, a nawet na… cerowaniu Andrzej Kopiczyński miał trzy żony, w tym aktorki Marię Chwalibóg i Ewę Żukowską, zanim poznał Monikę Dzienisiewicz-Olbrychską Więcej informacji znajdziesz na stronie głównej Onetu 10 kwietnia 2014 r., godzina – w siedzibie Telewizji Polskiej przy ul. Woronicza – rozpoczęło się spotkanie z okazji przypadających pięć dni później 80. urodzin Andrzeja Kopiczyńskiego, serialowego "Czterdziestolatka". Na miejscu obecna była także znana z dzieła Jerzego Gruzy i Krzysztofa Teodora Toeplitza rodzina Stefana Karwowskiego – żona Magda Karwowska (Anna Seniuk) oraz dzieci: Jagoda (Mirella Olczyk) Marek (Piotr Kąkolewski). Byli też fotoreporterzy, pracownicy TVP i strażacy z Ochotniczej Straży Pożarnej w Wąwale w gminie Tomaszów Mazowiecki, gdzie Andrzej Kopiczyński był Honorowym Strażakiem – został przez nich obdarowany symboliczną gaśnicą i figurką św. Floriana, patrona strażaków. Atmosfera? Uroczysta i zarazem bardzo sympatyczna – nie brak gorących życzeń, niewymuszonych uśmiechów, kolorowych bukietów. Wszystko jak należy. Jubilat nie krył wzruszenia, gdy nagle pojawił się urodzinowy tort z napisem "40 lat minęło" tytułem serialowej piosenki Jerzego "Dudusia" Matuszkiewicza do słów Jana Tadeusza Stanisławskiego śpiewanej przez Andrzeja Rosiewicza. Minęło, i to niezwykle szybko. Jak jeden dzień, czyli miłość do zup i nie tylko Prowadząca spotkanie znana dziennikarka próbuje przeprowadzić na gorąco wywiad z aktorem, ale nie do końca się udało. Bo jak można odpowiadać na pytania w rodzaju: "Co pan myślał, gdy dostał propozycję zagrania tej roli?". I w ogóle, ile razy można słuchać pytań na temat "Czterdziestolatka"? – To było dawno, nie za bardzo chce mi się już to wspominać – odpowiadał na naszą, sygnalizowaną już wiele dni wcześniej, prośbę o wywiad, nie zważając na to, że bardzo nas interesowało również to, co było i poza "Czterdziestolatkiem" – choćby imponująca kariera teatralna, role w innych filmach, anegdoty zza kulis i planu, pasje prywatne... – Tyle razy już o tym mówiłem – usłyszeliśmy. Cóż, prywatność pan Andrzej to akurat zawsze trzymał mocno pod kluczem. Andrzej Kopiczyński i Anna Seniuk w "Czterdziestolatku" (1975) Po chwili jubilat wsiadł do samochodu, za którego kierownicą siedzi Monika Dzienisiewicz-Olbrychska, jego czwarta żona. Nigdy nie ukrywał, że to miłość jego życia. Związali się blisko cztery dekady temu, a pobrali po dwóch. Jak można przeczytać w poświęconej aktorowi książce Krystyny Gucewicz "Jak być kochanym" (2012), oboje mieli skrajnie przeciwne charaktery, a jedyne, co ich łączyło to... miłość do zup. Karwowski wszystko zepsuje Andrzej Kopiczyński niejednokrotnie mówił w wywiadach o przekleństwie serialu, z którego jest najbardziej znany – także młodszemu pokoleniu, za sprawą bardzo częstych telewizyjnych powtórek. Nigdy jednak występu w "Czterdziestolatku" nie żałował. – Zawsze uważałem, że aktorem jest się po to, żeby grać wszystko – zauważył w wywiadzie udzielonym "Głosowi Szczecińskiemu", dodając też, że aktorem jest się dla publiczności. – Kłopot w tym, że minęło następnych prawie czterdzieści lat, a ja ciągle jestem tym serialowym czterdziestolatkiem. To z jednej strony miłe, ale z drugiej z czasem zaczęło przeszkadzać. Bywało, że miałem propozycję poważniejszych filmów. Już czytałem scenariusz, wszystko było na najlepszej drodze, a tu nagle producent protestował: "Tak nie może być, to jest poważny film, a tu nagle wejdzie Karwowski i wszystko zepsuje". Były więc i plusy, i minusy roli w "Czterdziestolatku". Foto: Żyburtowicz / AKPA Andrzej Kopiczyński i Monika Dzienisiewicz-Olbrychska (zdjęcie niedatowane) Na wieki wieków Karwowski – Jak kiedyś mówiono "Na wieki wieków amant", to ja mówię: "Na wieki wieków Karwowski" – parafrazował w rozmowie z portalem słynne powiedzenie o aktorze Igorze Śmiałowskim. – Nie przypuszczałem, że do tego dojdzie. Mimo wszystko po odniesieniu sukcesu w serialu Gruzy Andrzeja Kopiczyńskiego mogliśmy zobaczyć także w takich filmach jak "Znachor" i "Ogniem i mieczem" Jerzego Hoffmana czy "Korczak" Andrzeja Wajdy. Pod koniec lat 90. występował w telenoweli "Lokatorzy", niezbyt lotnej, ale jednak bardzo popularnej, zwłaszcza na początku. – Na szczęście film traktowałem wyłącznie jako przygodę, a moim azylem, do którego tęskniłem, pracując na planach, zawsze był teatr. Już w połowie kręcenia chciałem do niego wracać. Okna dźwiękiem płynące Rolę w "Czterdziestolatku" Kopiczyński przyjął od razu, traktując ją przede wszystkim jako kolejne wyzwanie. – Scenariusz był fantastyczny, obsada również, nie mogłem się wahać – podkreślał w tym samym wywiadzie. – Bardzo przeżywałem emisję pierwszego odcinka. Bałem się, czy ludzie w ogóle będą chcieli oglądać ten serial. Pamiętam, że siedziałem w oknie i nerwowo sprawdzałem, czy gdzieś z otwartych okien nie słychać dźwięków telewizora. Pamiętam też uczucie ulgi, gdy okazało się, że tak, oglądają. Byłem bardzo szczęśliwy, pracując w tym serialu. Foto: Witold Rozmysłowicz / PAP Andrzej Kopiczyński i Anna Seniuk w "Czterdziestolatku" (1976) Sukces na luzie Zapytany przez magazyn Rossnet, jak wspomina casting do serialu, zwrócił uwagę na fakt pokonania sporej liczby konkurentów. Stwierdził wręcz, że nie miał cienia nadziei, iż się uda. – Może dzięki temu byłem na pełnym luzie? – zastanawiał się. – Gruza zapytał mnie, kto mógłby zagrać moją żonę. Odpowiedziałam, że tylko Anna Seniuk. Od razu do niej zadzwonili. W ten sposób zostałem "Czterdziestolatkiem", a przy okazji sam skompletowałem sobie obsadę – śmiał się. Anna Seniuk o Jerzym Gruzie: pod płaszczykiem komedii przemycał komentarz społeczny Serial był jak na swoje czasy bardzo odważny, naśmiewał się z absurdów peerelowskiej rzeczywistości, choć nie tak mocno jak na przykład filmy Stanisława Barei. Kreował także mody, począwszy od fryzur, poprzez stroje i makijaż, na… łuku Karwowskiego kończąc, półokrągłym łuku w otworze drzwiowym, który w latach 70. stał się popularnym elementem wystroju polskich mieszkań. Wszystko przez Karwowskich. Ciężkie to były czasy Andrzej Kopiczyński urodził się 15 kwietnia 1934 r. w Międzyrzecu Podlaskim. Jego ojciec, Konstanty pochodził z Wilna i pracował na poczcie, mama Helena zajmowała się wychowywaniem dzieci – także siostry Krysi i brata Leszka. Krótko po przyjściu Andrzeja na świat wszyscy przenieśli się do Augustowa, gdzie mieszkała rodzina ojca (miał siedmioro rodzeństwa). Tam do 1939 r. chłopiec wiódł dość sielankowe życie. Po zakończeniu wojny nastąpiła kolejna przeprowadzka, do Wrocławia, do mieszkania przy ogrodzie botanicznym, na ul. Sienkiewicza. Słoiki i głód Do czasów wojny pan Andrzej raczej nie wraca, a i powojennego dzieciństwa we Wrocławiu nie wspomina za dobrze. – Pamiętam głód – mówił w wywiadzie dla "Dziennika Łódzkiego". – Pamiętam, jak starałem się za wszelką cenę pomóc rodzicom: zdobyć jedzenie, pieniądze. Nastoletni Kopiczyński uciekał się do mało chwalebnych czynów – okradał poniemieckie mieszkania, z których wiele było zaplombowanych. – Dla mnie, i dla moich kolegów, to nie był problem. Wszyscy kradliśmy ołowiane rury z mieszkań, bo ołów bardzo dobrze "szedł". Chodziliśmy sprzedawać nasze łupy na "szaber plac" na placu Grunwaldzkim. Jak skończyły się ołowiane rury, to handlowałem słoikami, wekami. Schodziły jak świeże bułeczki. Zarabiałem swoje pierwsze pieniądze, które oddawałem rodzicom. Obrotność dyktowana żołądkiem Głód minął, gdy Halina Kopiczyńska dostała pracę u hrabiego Wojciecha Dzieduszyckiego – On prowadził młyn i mama zawsze przynosiła coś do jedzenia – wspominał. Wracając jeszcze do czasów dzieciństwa, nie ukrywał, że był bardzo słabego zdrowia, właśnie przez to niedożywienie. – Żeby nabrać trochę kilogramów, chodziłem po świetlicach wrocławskich domów dziecka. Gdy w jednym najedliśmy się zupy, biegliśmy z kolegami do następnego. Wtedy czułem, że jestem najedzony. Byłem bardzo obrotny. "Ja też tak chcę!" Na szkołę średnią wybrał technikum elektryczne, które, jak pisze w swojej książce Gucewicz, "okazało się wyspą na teatralnym morzu tamtej okolicy". Tamte czasy tak wspominał w rozmowie z "Gazetą Wrocławską": – Technikum działało w pobliżu opery. I codziennie, przechodząc koło opery w drodze do szkoły, stawałem przed szybą kawiarenki, w której siedzieli aktorzy, śpiewacy. To był inny świat: byli świetnie ubrani, uśmiechali się, popijali wódeczkę, kawkę. Powiedziałem wtedy sobie: "Ja też tak chcę!". I dowiedziałem się, że w podwórzu mojej szkoły działa Liga Kobiet, która prowadzi amatorski teatrzyk. Tak mnie to aktorstwo wciągnęło, że na każdej przerwie zjeżdżałem po rynnie ze swojej klasy do tych pań z Ligi. Kopiczyński w zalotach W 1947 lub 1948 r. właśnie tamten teatrzyk przy Lidze Kobiet wystawił "Fircyka w zalotach" Franciszka Zabłockiego, jedno z arcydzieł polskiej komedii. Spektakl nagrodzono, zaproszono też do Warszawy, gdzie został zagrany w Teatrze Młodej Warszawy, późniejszych Rozmaitościach. – Później do Wrocławia przyjechała komisja teatralna, która prowadziła pewien rodzaj naboru do szkoły teatralnej – wspominał. Aktorstwo tak młodego przystojnego chłopaka wciągnęło, że w 1954 r. dostał indeks łódzkiej PWST, nr albumu 153. Co ciekawe, na pierwszym roku aż trzykrotnie wyrzucano go z uczelni i przyjmowano z powrotem. Za co? – Za brak zdolności – tłumaczył po latach. Dyplom odebrał wiosną 1958 r. W lutym, kilka miesięcy wcześniej, w Teatrze Powszechnym w Łodzi Hanna Małkowska powierzyła mu rolę hrabiego Di Bosco Nero w "Sprytnej wdówce" Carlo Goldoniego. Foto: Janusz Mazur / PAP Andrzej Kopiczyński (1989) Pod powieką ryby Następne lata to sukcesy w teatrach w różnych miejscach Polski począwszy od Olsztyna – wybrał to miasto, gdyż, cytując Krystynę Gucewicz: "podstawowym argumentem były dla niego ryby. Mając pod powieką wspomnienia z dzieciństwa, kiedy łowiło się ryby w Kanale Augustowskim". Nie tylko o ryby chodziło… Kopiczyński miał świadomość, że w mniej obleganych teatrach ma szansę grać duże role, więc nie poszedł do Warszawy świadomie w przeciwieństwie do dwudziestu jeden absolwentów jego roku. Fortuna zamiast żony Na scenach Olsztyna, a później Bydgoszczy, Torunia, Słupska i przede wszystkim Szczecina odnosił ogromne sukcesy. Zanim został czterdziestolatkiem, zagrał kilkadziesiąt ról, zazwyczaj głównych, w tym w "Romeo i Julii", "Igraszkach z diabłem", "Don Juanie", "Weselu Figara", "Orbisie", "Kordianie", "Dziadach", "Głodzie i pragnieniu", "Miłości i gniewie", "Makbecie" i "Otellu". Często pracował z Janem Maciejowskim. – Do reżyserów, aktorów, miałem bardzo dużo szczęścia – mówił po latach. Irena Kwiatkowska: egzemplarz wyjątkowy Miał mnóstwo wielbicielek, często dostawał miłosne listy. Pracując w Szczecinie, otrzymał nawet propozycję, która – gdyby jej nie odrzucił – uczyniłaby z niego milionera. Miejscowy prominent, który miał zakochaną w Kopiczyńskim żonę, poprosił o spotkanie z aktorem. Proponował fortunę w zamian za wyjazd Andrzeja z miasta. Na stałe. Odmówił, choć w 1969 r. i tak wyjechał do stolicy. Związał się z teatrem Narodowym, podpisując umowę z Adamem Hanuszkiewiczem. Kolejne sukcesy: "Norwid", "Balladyna", "Hamlet". Grywał w też w filmach i serialach, w tym w sensacyjnej "Pułapce" Andrzeja Jerzego Piotrowskiego czy komediowym "150 na godzinę" Wandy Jakubowskiej. Sukces i nic Andrzej Kopiczyński podkreślał, że to właśnie jego zasługą było to, iż grał swojego bohatera z serialu "Czterdziestolatek" nie komediowo, lecz bardzo serio. Namówił do tego mającego początkowo inną wizję reżysera. – Bo dzięki temu osiągniemy znacznie lepszy efekt komiczny. Przekonałem Jerzego Gruzę i wygrałem! Zresztą, "Toast, czyli bliżej niż dalej", pierwszy z dwudziestu jeden odcinków kręconego w latach 1975–1977 serialu, był zupełnie niekomediowy. Zabawnie zrobiło się od drugiego: "Walka z nałogiem, czyli labirynt". Potem był jeszcze pełnometrażowy film kinowy "Motylem jestem, czyli romans 40-latka" (1976), z niezapomnianą rolą piosenkarki Ireny Jarockiej i… długo, długo nic. Dwadzieścia lat później Dopiero w 1993 r. powstał ciąg dalszy, 15-odcinkowy "Czterdziestolatek. 20 lat później", z udziałem Joanny Kurowskiej i Wojciecha Malajkata w roli dzieci państwa Karwowskich. I ponownie z niezrównaną Ireną Kwiatkowską w roli kobiety pracującej oraz z Romanem Kłosowskim – tyle że już nie wcielającym się w prostego, choć wścibskiego budowlańca, a w posła Romana Maliniaka. Cóż, takie to były czasy. Serial był udany, choć nie wszystkich przekonał. Po latach, w rozmowie z "Dziennikiem Łódzkim", Kopiczyński przyznał, że o mały włos w ogóle by nie powstał. – Stwierdziliśmy z Anią Seniuk, że to bez sensu robić ciąg dalszy, że to będzie na siłę. Anna Seniuk: amantka nietypowa Dlaczego więc powstał? – Bo z kasą w domu było krucho – śmiał się. – Więc odpowiedź jest prosta: dla pieniędzy. Karwowski na uniwersytecie Mało kto dzisiaj wie, że miała powstać także trzecia seria serialu rozgrywająca się pod koniec pierwszej dekady XXI w. Znowu w reżyserii Jerzego Gruzy ze scenariuszem Krzysztofa Teodora Toeplitza. – Nagraliśmy pierwszy odcinek – "Uniwersytet Trzeciego Wieku" – wspominał w rozmowie z "Dziennikiem Łódzkim". – Bardzo zabawny. Gruza powiedział: "Będę to sprzedawał". Praca została zawieszona prawdopodobnie z powodu śmierci Toeplitza 30 marca 2010 r. Podobno zdążył jednak napisać scenariusz wszystkich odcinków. – Niestety, do tej pory nikt się tym naszym nowym serialem nie zainteresował – żalił się aktor w tej samej rozmowie. – Może to dlatego, że tak wiele teraz seriali powstaje. I ten dla miliona emerytów by się nie przebił... Foto: Adam Burakowski/REPORTER / Reporter Mural z postaciami serialu telewizyjnego "Czterdziestolatek" Romanem Maliniakiem i Stefanem Karwowskim w Warszawie Karwowski złota rączka Prywatnie pan Andrzej uchodził za osobę niezwykle zaradną – zbudował kilka łódek, potrafi świetnie gotować, był niezłym stolarzem, znał się na elektryce, a nawet na… cerowaniu. Robić na drutach nauczył się w dzieciństwie. Był też zapalonym wędkarzem i ogrodnikiem. – Mnóstwo rzeczy zrobiłem sam w naszej chałupce na wsi [w Makówcu – przyp. aut.] w domu pod Warszawą – mówił. Nie ukrywa, że panicznie bał się samolotów, do tego stopnia, że zgadzał się na latanie, tylko gdy związane było z jego zawodem – prywatnie unikał ich jak ognia. Zupełnie inaczej niż… kobiet. Daniel Olbrychski: mam wiarę w piękne jutro [WYWIAD] Andrzej Kopiczyński miał trzy żony, w tym aktorki Marię Chwalibóg i Ewę Żukowską (córka Katarzyna), zanim poznał Monikę Dzienisiewicz-Olbrychską. Ona również miała dwóch mężów, w tym Daniela Olbrychskiego – aktor Rafał Olbrychski jest właśnie jej synem. Kopiczyńskiego poznała w latach 70. na Krymie. Jedyny taki azyl Nigdy nie ukrywał, że kobiety go inspirują. – Zawsze byłem, jestem i mam nadzieję, że będę nimi zafascynowany – mówił "Życiu na Gorąco". – Nie jesteśmy idealną parą, bo często się ścieramy. Żona jest osobą, która chce dominować. Jeśli uważam, że mam rację, nie ustąpię. Poddaję się wtedy, kiedy... chcę. Mimo że nie zawsze było łatwo, udało nam się w życiu. Jesteśmy z sobą szczęśliwi. Ostatni raz na małym ekranie Andrzej Kopiczyński pojawił się w 2013 r. w jednym z odcinków serialu "Lekarze", a na scenie teatralnej – w "Kwartecie" w reżyserii Dariusza Taraszkiewicza na deskach Teatru Kwadrat, z którym był związany od 1981 r. Zmarł 13 października 2016 r.